Svarga is, figuurlijk gesproken, waar ik heen ga vanwege goed karma. Maar een beperkte actie brengt altijd een beperkt resultaat, dus ook een verblijf in de hemel eindigt, net zoals een hemels gevoel tijdelijk is. Beleving vindt plaats in de mind. Dus mind-management betekent de juiste dharmische actie doen en de juiste dharmische gedachten cultiveren, zodat de mind een hemel wordt, en niet een hel.
De upanisad beschrijft de hemel als verhullende duisternis. Waarom? Mijn karma is zo gericht geweest op verlangen (sakāma) naar een beter leven of hemelse sferen, dat ik mijn gestel (subtiele lichaam) naar buiten gericht staat, gericht op materieel, werelds of hemels genot. Dat wordt in de īśa upaniṣad vers 9 bedoelt met:
andhaṃ tamaḥ praviśanti ye’vidyām upāsate
tato bhūya iva te tamo ya u vidyāyāṃ ratāḥ
Zij die gericht zijn op rituelen (hiermee kunnen ook moderne strategieën bedoeld worden tegen bestaansonzekerheid) om er beter van te worden, gaan verblindende duisternis in (van svarga loka).
Nog diepere duisternis in gaan zij die zich richten op goden-verering (brahma loka, een soort super-hemel).
Dit is even lekker vet aangezet, maar dat gezegd hebbende, stelt de dezelfde īśa upaniṣad, direct daarna: ‘Wie echter beide (karma yoga en upāsana yoga) beoefent, niet als doel op zich, maar als middel tot vrijheid, zal de oneindigheid uiteindelijk wel smaken’.
Zo lijkt de hemel heel wat, maar kunnen we ons beter hier en nu (sadyomukti) in het normale aardse leven richten op moksa, vrijheid van (en dus ook voor) het levende, individuele wezen (jīvan-mukti).
- svargaHemel, ook wel svarga loka genoemd. De zeven hemelen of hogere loka's beginnen met deze aarde, bhū lokaḥ, en zijn in oplopende volgorde bhūḥ, bhuvaḥ, svaḥ, mahaḥ, janaḥ, tapaḥ, satyam.