Doel, streven, betekenis, rijkdom. Het woord artha kan veel dingen betekenen. In de vedānta teaching is het een van de vier doelen die mensen nastreven (puruṣārthāḥ): artha, kāma, dharma, mokṣa.
- artha
Artha is het nastreven van veiligheid door materieel gewin. Bestaanszekerheid om een modern woord te noemen. Geld, een huis, pensioen etc. Dit is, zoals iedereen eigenlijk wel weet, ijdel streven. Het (grof) lichaam van een mens is sterfelijk, de geest (subtiel lichaam) reïncarneert, en is dus zeer veranderlijk gedurende het leven en zeer vergankelijk over vele levens heen. Dus als mens ben ik nooit veilig.
Alleen mokṣa, het onderliggend doel is totale vrijheid, en ook veiligheid zou je kunnen zeggen. Ik als bewustzijn ben oneindig en onveranderlijk.
Het levende inzicht dat ik vrij, onpersoonlijk, onbedreigd, zeker, totaal zelfstandig, stil puur bewustzijn ben, is totale veiligheid. Als vol bewustzijn ben ik immer vrij van bedreiging en is er geen andersheid.
Dat heet pāramārthika. Pāram ārtha, de opperste, uiterste zaak, voorbij (para) aan doelen en objecten (artha's). We zouden ook ‘voorafgaand aan’ doelen en objecten kunnen zeggen. Daarmee bedoelen we het onafhankelijke substraat waarvan alle schijnbare manifestatie afhangt, waaruit alles ontstaat en waarin alles weer opgaat.